MUX Switch ในเกมโน้ตบุ๊กเล่นเกมคืออะไร ? (What is MUX Switch in Gaming Notebook ?)

MUX Switch ในเกมโน้ตบุ๊กเล่นเกมคืออะไร ?
(What is MUX Switch in Gaming Notebook ?)

หากคุณผู้อ่านกำลังมองหา โน้ตบุ๊กรุ่นใหม่ มาใช้งาน เกมมิ่งโน้ตบุ๊กอาจจะเป็นตัวเลือกที่หลายคนให้ความสนใจ ไม่ว่าคุณจะต้องการซื้อมันมาเพื่อเล่นเกมเป็นหลักหรือไม่ก็ตาม เพราะเกมมิ่งโน้ตบุ๊กเป็นคอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพสูง เหมือนเป็นอุปกรณ์ที่อยู่ในจุดกึ่งกลางระหว่างคอมพิวเตอร์ตั้งโต๊ะ กับคอมพิวเตอร์พกพา

ข้อมูลเพิ่มเติม : แนะนำโน้ตบุ๊กน่าซื้อใช้โดยทีมงานไทยแวร์ (Recommended Notebook by Thaiware Team)

โดยจุดที่ทำให้เกมมิ่งโน้ตบุ๊ก แตกต่างจากโน้ตบุ๊กธรรมดา คือการที่มันมีการ์ดจอแยก (Dedicated Graphics Card) ใส่เข้ามาด้วย นอกเหนือไปจากการ์ดจอออนบอร์ด (Integrated Graphics Card) ที่มีอยู่ในซีพียู มีระบบระบายความร้อนคุณภาพดี และหน้าจอที่มี อัตรารีเฟรชเรท (Refresh Rate) สูง จนทำให้หลายคนมองข้ามข้อเสียด้านน้ำหนัก และแบตเตอรี่ที่ระยะเวลาใช้งานต่อรอบชาร์จต่ำกว่าได้

ซึ่งหากคุณค้นหาเกมมิ่งโน้ตบุ้กที่เป็นรุ่นใหม่ในปัจจุบันนี้ น่าจะเคยผ่านตากับคำโปรยที่ผู้ผลิตใช้ในการโฆษณาว่ามี "MUX Switch" กันมาบ้าง ซึ่งคำนี้เชื่อว่าหลายคนน่าจะยังไม่คุ้นหูกันเท่าไหร่ เกิดคำถามว่ามันคืออะไร ? หมายถึง สวิตช์ของคีย์บอร์ด (Keyboard Switch) หรือเปล่า ? แล้วถ้าจะซื้อเกมมิ่งโน้ตบุ๊กเครื่องใหม่มาใช้งาน จำเป็นต้องให้ความสำคัญกับคุณสมบัติ MUX Switch หรือไม่ ?

ในบทความนี้ เราเลยจะพาคุณผู้อ่านมาทำความรู้จักกับ MUX Switch ที่ผู้ผลิตเริ่มนำเข้ามาใส่ในโน็ตบุ๊กให้รู้จักกัน

Nvidia Optimus คืออะไร ?

เพื่อที่จะเข้าใจว่า MUX Switch ทำอะไรได้ ? คุณควรจะต้องเข้าใจเทคโนโลยี Nvidia Optimus (ใน AMD จะเรียกว่า "Switchable Graphic") เสียก่อน เพราะว่า MUX Swtich ในโน้ตบุ๊กเป็นสิ่งที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาของ Nvidia Optimus

ในเกมมิ่งโน้ตบุ้กจะมีการ์ดจออยู่ 2 ตัว คือ

1. Integrated Graphic (iGPU) เช่น ที่อยู่ในตัวซีพียู เช่น Intel UHD หรือ RX Vega
2. Discrete Graphic (dGPU) เช่น RTX 3060 หรือ RX 6600M 

แน่นอนว่า dGPU มีพลังประมวลผลที่ดีกว่า iGPU มาก แต่ก็สิ้นเปลืองพลังงานแบตเตอรี่มากเช่นกัน สำหรับอุปกรณ์พกพาที่มีข้อจำกัดด้านแบตเตอรี่ ทำให้การใช้งาน dGPU เป็นหลักเพียงตัวเดียว จึงไม่ใช่ตัวเลือกที่เหมาะสม ดังนั้นผู้ผลิตจึงคิดวิธีแก้ปัญหาด้วยการแบ่งหน้าที่ให้ iGPU รับผิดชอบงานกราฟิกเบา ๆ ส่วน dGPU จะทำงานต่อเมื่อต้องมีการประมวลผลกราฟิกหนัก ๆ เท่านั้น เช่น การเล่นเกม หรือเรนเดอร์วิดีโอ

ข้อมูลเพิ่มเติม : GPU คืออะไร ?

ซึ่งขั้นตอนการแบ่งหน้าที่ของการ์ดจอว่าควรจะใช้การ์ดจอตัวไหนในการทำงาน เกิดขึ้นได้โดยอาศัย Nvidia Optimus หรือมีอีกชื่อหนึ่งว่า MSHybrid

ภาพจาก : https://www.anandtech.com/show/15692/nvidia-details-dynamic-boost-tech-and-advanced-optimus

Nvidia Optimus กับปัญหาคอขวด

ถึงแม้ว่า Optimus จะมีประโยชน์ที่ช่วยให้ผู้ใช้งานมั่นใจได้ว่าจะได้รับประสบการณ์ที่ดีจากการ์ดจอทั้ง dGPU และ iGPU ในการใช้งานโน้ตบุ๊ก ด้วยการสร้างความสมดุลที่ลงตัวระหว่างประสิทธิภาพด้านกราฟิก และอัตราการบริโภคพลังงานจากแบตเตอรี่ แต่มันก็ยังไม่สมบูรณ์แบบ

บนคอมพิวเตอร์แบบ Desktop ผู้ใช้งานจะเชื่อมต่อหน้าจอมอนิเตอร์เข้ากับการ์ดจอโดยตรง ในการรับสัญญาณภาพที่การ์ดจอได้ปล่อยออกมา แต่บนโน้ตบุ๊กเราทำแบบนั้นไม่ได้ สิ่งที่เกิดขึ้น คือ หน้าจอของโน้ตบุ๊กจะเชื่อมต่อกับ iGPU เป็นหลัก และสัญญาณภาพกราฟิกจาก dGPU จะต้องถูกส่งผ่าน iGPU ก่อน เพื่อแสดงผลภาพให้ปรากฏบนหน้าจอได้ ปัญหาที่เกิดขึ้น คือเกิดปัญหาคอขวด (Bottleneck) ที่ iGPU ซึ่งส่งผลให้ประสิทธิภาพลดต่ำลง และมีค่า Latency สูงขึ้น

ภาพจาก : https://jarrods.tech/what-is-a-mux-switch-for-gaming-laptops/

เพื่อแก้ไขปัญหาคอขวดใน iGPU ผู้ผลิตเกมมิ่งโน้ตบุ๊กจึงได้นำเอา MUX Switch เข้ามาใช้เพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว

MUX Switch คืออะไร ?

MUX เป็นคำย่อมาจากคำว่า "Multiplexer (ตัวเลือกข้อมูล)" มันเป็นชิปที่ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถเลือกที่จะเปิด หรือปิดการทำงานการเรนเดอร์กราฟิกจาก iGPU ได้ เพื่อรับสัญญาณภาพจาก : dGPU มาแสดงผลบนหน้าจอได้โดยตรง ถึงแม้ว่าการทำแบบนี้จะส่งผลกระทบโดยตรงต่ออัตราการบริโภคพลังงานจากแบตเตอรี่ แต่มันก็ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ และทำให้ค่า Latency ต่ำลงกว่าเดิมมาก

MUX Switch เป็นไมโครชิปที่ติดตั้งอยู่ในมาเธอร์บอร์ดของโน้ตบุ๊ก ทำหน้าที่ในการเปลี่ยนการเชื่อมต่อระหว่างการ์ดจอกับจอมอนิเตอร์ ซึ่งจะเป็นการเปลี่ยนทางฟิสิกส์เลย เมื่อสลับแล้วการ์ดจอ iGPU จะหายออกไปจากระบบปฏิบัติการเลย ไม่สามารถใช้งานได้อีกต่อไป โดยมีซอฟต์แวร์สำหรับให้ผู้ใช้สามารถควบคุมการทำงานของชิป MUX Switch ได้

ภาพจาก : https://www.makeuseof.com/what-is-gaming-laptop-mux-switch-do-you-need-one/

นั่นหมายความว่า แม้ผู้ใช้จะใช้ซอฟต์แวร์ในการควบคุม MUX Switch แต่ถ้าภายในโน้ตบุ๊กไม่มีชิป MUX Switch ก็ไม่สามารถใช้งานได้ เพราะขาดชิปที่จะปรับการเชื่อมต่อ dGPU ไปยังหน้าจอแสดงผลโดยตรง

อย่างไรก็ตาม MUX Switch มันมีข้อจำกัดอยู่บ้าง คือการสลับการเชื่อมต่อด้วย MUX Swtich นี้จะต้องรีสตาร์ตโน้ตบุ๊กใหม่ทุกครั้งที่การตั้งค่าเกิดความเปลี่ยนแปลง แต่มันก็เป็นเพียงสิ่งเล็กน้อยที่คุ้มค่าที่จะแลกเมื่อเทียบกับประสิทธิภาพที่ได้เพิ่มมา

ข้อได้เปรียบอีกอย่างของ MUX Switch อีกอย่างคือ ทำให้หน้าจอแสดงผลของโน้ตบุ๊กสามารถใช้งานคุณสมบัติอย่าง G-Sync หรือ FreeSync ได้ด้วย ซึ่งหากเป็นเทคโนโลยีเดิมที่ต้องส่งสัญญาณภาพจาก : dGPU ไปยัง iGPU จะไม่สามารถใช้งานได้ (หน้าจอแสดงผลของโน้ตบุ๊กจะต้องรองรับด้วย)

ในส่วนของสิ่งแลกเปลี่ยนที่ได้มาจากการให้ dGPU ในโน้ตบุ๊กต่อกับจอแสดงผลโดยตรง คือเมื่อ iGPU ถูกตัดการเชื่อมต่อ โน๊ตบุ๊กก็จะทำงานโดยอาศัย dGPU เพียงอย่างเดียว ไม่ต่างจากคอมพิวเตอร์ Desktop ทำให้อัตราการใช้พลังงานจากแบตเตอรี่สูงขึ้นกว่าเดิมมาก การปรับใช้งานจึงขึ้นอยู่พฤติกรรมเป็นหลัก เช่น เสียบอะแดปเตอร์ใช้งานอยู่ที่บ้านก็ปรับให้ใช้ dGPU เพียงอย่างเดียวโดยตรงไปเลย เพราะไม่ต้องกังวลเรื่องแบตเตอรี่ แต่ถ้าพกไปทำงานนอกสถานที่ก็เลือกใช้งานผ่าน iGPU เหมือนเดิม

ภาพจาก : https://jarrods.tech/what-is-a-mux-switch-for-gaming-laptops/

MUX Switch จำเป็นขนาดไหน ?

ถ้าในโน้ตบุ๊กของคุณไม่มี MUX Switch ก็มีอีกทางเลือก คือการเอาหน้าจอมาต่อเข้ากับโน้ตบุ๊กผ่านพอร์ต DisplayPort หรือ HDMI ของ dGPU โดยตรง ซึ่งจะทำให้ข้อมูลถูกส่งออกจาก dGPU ไปยังหน้าจอโดนตรงโดยไม่ผ่าน iGPU ผลลัพธ์ก็เหมือนกับการใช้ MUX Switch นั่นเอง

ภาพจาก : https://sea.pcmag.com/laptops/44010/acers-new-predator-gaming-laptops-get-mini-led-panels-latest-silicon

มีเทคโนโลยีที่ดีกว่า MUX Switch หรือไม่ ?

คำตอบ คือ มี นั่นก็คือ "Advanced Optimus" ที่ทาง NVIDIA ได้นำเอา Optimus มาปรับปรุงใหม่ โดยนำข้อเสียของ MUX Switch มาแก้ไขให้ดีขึ้น โดย Advanced Optimus จะใช้ชิปที่สามารถสลับระหว่าง iGPU และ dGPU แบบฟิสิกส์ได้เหมือนกับที่ MUX Switch ทำเลย แต่ดีกว่าตรงที่ไม่จำเป็นต้องรีสตาร์ตคอมพิวเตอร์หลังเปลี่ยนการตั้งค่า ทำให้การใช้งานมีความราบรื่น และลดอัตราการบริโภคพลังงานจากแบตเตอรี่

แต่ข้อเสีย คือในปัจจุบันนี้ (ปี ค. 2022 (พ.ศ. 2565)) มีโน๊ตบุ๊กที่ใช้ชิป Advanced Optimus ให้เลือกเพียงไม่กี่รุ่นเท่านั้น